Remziye Hisar Kimdir? Bugün Google‘a girenler alışıldık Google yazısı yerine Remziye Hisar’a adanmış bir görsel görüyor. Görselde Prof. Dr. Remziye Hisar, laboratuvar gömleğiyle masa başında çalışıyor. Hisar’ın etrafında kimya deneylerinde kullanılan aletler görülüyor. Remziye Hisar’ın neden doodle olduğu ve hayatı merak konusu oldu.
İçerik
Remziye Hisar Kimdir?
Hisar, 1902 yılında Üsküp’te dünyaya geldi. Ailenin dört kızından biridir. Ailesi, Meşrutiyetin ilanından bir yıl sonra İstanbul’a göç etmiştir. Remziye Hanım, Davutpaşa’daki üç yıllık mekteb-i iptida-i’yi, bir yılda henüz dokuz yaşındayken tamamladı. Daha sonra, İttihat ve Terakki Mektebi ve Emirgan İnas Rüştiyesi’ne devam etti, çok sevdiği Türkçe öğretmeninin İstanbul Darülmuallimatı’na (Kız Öğretmen Okulu) transfer olması üzerine, öğrenimini bu okulda sürdürdü.
Remziye Hanım, küçük sınıflarda ki öğrencilere geometri ve matematik dersleri verdi. 15 Temmuz 1919 tarihinde okulun Darülfünun’a hazırlamak üzere oluşturduğu iki sınıflık bölümünden birincilikle mezun oldu.
Darülmuallimat’tan mezuniyetinin ardından Darülfünun’un kimya bölümüne kaydını yaptırdı. Kimya bölümünde ki üç kadın öğrenciden birisi idi. Bakü’de açılacak bir okulda öğretmenlik yapmak üzere beş okul arkadaşlarıyla birlikte 15 Aralık 1919’da İstanbul’dan ayrılıp Azerbaycan’a gitti.
Sovyet Rusya’nın Azerbaycan’ın bağımsızlığına son vermesine kadar bir erkek lisesinde ders verdi. Orada bir kız öğretmen okulunun açılmasıyla verilen bir toplantıda Yüzbaşı Doktor Reşit Süreyya Bey ile tanıştı. 20 Nisan 1920’de onunla evlendi ve aynı yıl eşi ile birlikte İstanbul’a döndü. Ertesi yıl, oğlu Feza Gürsey’i dünyaya geldi.
Türkiye’de Türk Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği bu dönem de Çukurova bölgesinin Fransızlar’dan geri alınması üzerine kendisi Adana’da Darülmuallima’ya müdür olarak, eşi ise kolordu doktoru olarak tayin oldu. Cumhuriyetin ilanından sonra istifa etti ve tedavi amaçlı olarak Paris’te bulunan eşinin yanına gitti. Paris’te Sorbone Üniversitesi’nde kimya eğitimine başladı.
Langevin ve Madam Curie gibi çok tanınmış bilim insanlarının öğrencisi oldu. Eğitiminin ikinci yılında Milli Eğitim Bakanlığı bursundan yararlanma hakkı elde etti. Pasteur Enstitüsü’nü takip ederek biyokimya sertifikası aldı. Doktorasına başlayacağı dönemde bursu kesilince Erenköy Kız Lisesi’ne kimya öğretmeni olarak atanınca yurda döndü.
1924’te kızı Deha Gürsey’i dünyaya getirdi.
1930 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nın yurtdışı doktora bursundan yararlanarak doktorasını yapmak üzere yeniden Paris’e gitti. Eşinden ayrılan ve Paris’e çocukları ve kardeşiyle giden Remziye Hisar, 1933 yılında doktora tezini tamamlayarak Türkiye’ye döndü. 1933-1936 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde kimya ve fizik kimya dersleri verdi.
1936 yılında bir süre için üniversiteden ayrıldı; Hıfzıssıhha Müessesesi Farmakodinami Şubesi’nde Kimya Mütehassıslığı görevinde bulundu. 1942-1947 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Okulu Analitik Kimya ve Toksikoloji kürsüsünde görev yaptı. 1947 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Kimya Kürsüsü’ne atandı.
1955 yılında Fransa’da “Officiel d’Academie” nişanı’na layık görüldü. 1959 yılında profesör oldu.
1973 yılında emekliye ayrıldı. Yaşamını İstanbul’da Anadoluhisarı Otağtepe’de sürdürdü. 1991 yılında Tübitak Hizmet Ödülü’nü aldı. Oğlu Feza Gürsey’i Nisan 1992’de yitirdikten sonra 13 Haziran 1992’de hayatını kaybetti.
Buluşları Neler?
Türkiye’de kimya bilimine önemli katkıları olan Remziye Hisar, dördü çeviri olmak üzere beş ders kitabı yayımladı. Ayrıca kimya dalındaki buluşlarını içeren 16 bildirisi Fransa’da yayımlanırken, uluslararası bildirileri arasında yer alan, Siirt dağlarında yetişen bir bitki türünün etkilerini içeren buluşu Fransa’da yayımlanarak bilim dünyasına tanıtılmıştır.
Remziye Hisar, sadece kimya alanında çalışmalar yapmakla kalmayıp edebiyat alanında da adından söz ettirdi. 1920’lerden itibaren şiirler kaleme alan Remziye Hisar’ın şiirleri daha sonra “Bir Kadın Sesi” adlı kitapta yayımlanmıştır.
Türkiye’de ki İlk Kadın Öncüsü
Türkiye’de çağdaş bilimin öncülerinden kabul edilen Remziye Hisar, kimya mesleğinin ise Türkiye’de ki ilk kadın öncüsü sayılmaktadır. Darülfünun’da fen bilimleri eğitimi alan ilk kadınlardan olan Hisar, Sorbonne Üniversitesi’nden doktora derecesiyle mezun olan ilk kadındır.
Türkiye akademisine de katkıları bulunan Remziye Hisar, 1933-1936 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde kimya ve fizik kimya dersleri verdi. 1936’da bir süre akademiden ayrılan Hisar, Hıfzıssıhha Müessesesi Farmakodinami Şubesi’nde Kimya Mütehassıslığı görevinde bulundu. 1942-1947 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Okulu Analitik Kimya ve Toksikoloji kürsüsünde görev yaptı. 1947 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Kimya Kürsüsü’ne atandı. 1955 yılında Fransa’da “Officiel d’Academie” nişanı’na layık görüldü. 1959 yılında profesör oldu.
