Bazı zamanlarda kanamalarda ilk yardım uygulamaları hayati önem kazanmaktadır. Kanamalı kaza ve yaralanma gibi durumlarda bu uygulamalar hayat kurtarabilmektedir. İşte detaylar…
İçerik
Kanama Nedir?
Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) doğru akmasıdır. Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır:
İLGİLİ HABERLER
- Kanamanın Hızı
- Kanama Miktarı
- Vücutta kanın aktığı bölge
- Kişinin fiziksel durumu ve yaşı
Kanama Çeşitleri Nedir?
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 kanama çeşidi vardır:
- Dış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına doğru olur.
- İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için gözle görülemez.
- Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.
Damar tipine göre de 3 kanama çeşidi vardır:
Kanama arter (atardamar), ven (toplardamar) ya da kılcal damar kanaması olabilir. Atar damar kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik akar ve açık renklidir. Toplardamarkanamaları ise koyu renkli ve sızıntı şeklindedir. Kılcal damar kanaması küçük kabarcıklar şeklindedir. Kanamalarda İlk Yardım Uygulamaları Nelerdir? Nasıl Yapılır?
Kanamalarda Vücuda Baskı Uygulanacak Noktalar Nerelerdir?
Ataradamar kanamalarında kan basınç ile fışkırır tarzda olur. Bu nedenle, kısa zamanda çok kan kaybedilir. Bu tür kanamalarda asıl yapılması gereken, kanayan yer üzerine veya kanayan yere yakın olan bir üst atardamar bölgesine baskı uygulanmasıdır. Vücutta bu amaç için belirlenmiş baskı noktaları şunlardır:
- Boyun : Boyun atardamarı (şah damarı) baskı yeri
- Köprücük kemiği üzeri : Kol atardamarı baskı yeri
- Koltukaltı : Kol atardamarı baskı yeri
- Kolun üst bölümü : Kol atardamarı baskı yeri
- Kasık : Bacak atardamarı baskı yeri
- Uyluk : Bacak atardamarı baskı yeri
Kanamalarda İlk Yardım Uygulamaları Nelerdir?
Dış kanamalarda ilk yardım uygulamaları:
- İlk yardımcı kendini tanıtır ve hasta yaralı sakinleştirilir.
- Hasta/ yaralı sırt üstü yatırılır.
- Hasta/yaralının durumu değerlendirilir. (ABC)
- Tıbbi yardım istenir. (112)
- Yara ya da kanama değerlendirilir.
- Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır.
- Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basıncı arttırılır.
- Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulanır.
- Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulanır.
- Kanayan bölge yukarı kaldırılır.
- Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve/veya baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa boğucu sargı (turnike) uygulanır.
- Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde hasta/yaralının üstü örtülür.
- Şok pozisyonu verilir.
- Yapılan uygulamalar ile ilgili bilgiler (boğucu sargı uygulaması gibi) hasta/yaralının üzerine yazılır.
- Yaşam bulguları sık aralıklarla (2-3dakikada bir) değerlendirilir.
- Hızla sevk edilmesi sağlanır.
İç kanamalarda ilk yardım uygulamaları:
İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir. Hasta/yaralıda şok belirtileri vardır. İç kanama şüphesi olanlarda aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır. Kanamalarda İlk Yardım Uygulamaları Nelerdir? Nasıl Yapılır?
- Hasta/yaralının bilinci ve ABC si değerlendirilir.
- Tıbbi yardım istenir. (112)
- Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır.
- Asla yiyecek ve içecek verilmez.
- Hareket ettirilmez. (özellikle kırık varsa)
- Yaşamsal bulguları incelenir.
- Sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.
Hangi durumlarda boğucu sargı (turnike) uygulanmalıdır?
- Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için)
- Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa
- Uzuv kopması varsa
- Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa
Boğucu sargı uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır. Ancak eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir ya da uzvun tamamen kaybına neden olunabilir. Kanamalarda İlk Yardım Uygulamaları Nelerdir? Nasıl Yapılır?
Boğucu Sargı (turnike) uygulamasında dikkat edilecek hususlar neler olmalıdır?
- Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8–10 cm olmalıdır.
- Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalıdır.
- Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir.
- Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz.
- Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez.
- Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.
- Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-20 dakikada bir turnike gevşetilmelidir.
- Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır.
- Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz. Uzuv kopması durumlarında, ön kol ve bacağa da turnike uygulanabilir.
